Công nghệ thông tin (CNTT) tại bệnh viện là việc ứng dụng các giải pháp kỹ thuật số (phần mềm quản lý HIS, EMR, hồ sơ điện tử EHR, y tế từ xa, v.v.) để tự động hóa, số hóa quy trình khám chữa bệnh, quản lý hành chính, lưu trữ dữ liệu, nâng cao hiệu quả công việc, giảm sai sót, tăng sự hài lòng cho bệnh nhân và hỗ trợ ra quyết định lâm sàng nhanh chóng, chính xác. CNTT giúp bệnh viện vận hành minh bạch hơn, giảm thời gian chờ đợi, cải thiện chất lượng chăm sóc sức khỏe và thúc đẩy xây dựng y tế thông minh. 

Hiện nay, các Bệnh viện trên toàn quốc đã và đang triển khai hệ thống thống tin bệnh viện HIS (Hospital Information System). Tuỳ theo mức ứng dụng HIS, mà các Bệnh viện (BV) được phân thành 3 mức ứng dụng HIS : nhóm bệnh viện triển khai hệ thống thông tin bệnh viện ở mức cơ bản - BHIS (Basic Hospital Information System), nhóm triển khai hệ thống thông tin ở mức trung bình - IHIS (Intermediate Hospital Information System) và nhóm triển khai hệ thống thông tin ở mức toàn bệnh viện - THIS (Total Hospital Information System).

HIS là một hạ tầng công nghệ thông tin cơ bản không thể thiếu đối với bất kỳ một bệnh viện nào trong giai đoạn hiện nay khi bước vào giai đoạn chuyển đổi số và xây dựng y tế thông minh. HIS cũng chính là vấn đề “hot” của các giám đốc bệnh viện vì vẫn còn một khoảng trống giữa mong muốn của nhà quản lý và khả năng thực của hệ thống thông tin bệnh viện. Đã có nhiều BV ở các trung tâm lớn triển khai HIS ở mức toàn BV, nhưng cũng có nhiều BV mới chỉ ở mức cơ bản. Trong thực tế, nhiều BV có HIS nhưng mức độ ứng dụng còn nhiều bất cập, do phần mềm hạn chế, chưa cập nhật kịp thời, thậm chí có nơi không có đủ kinh phí để nâng cấp HIS đáp ứng nhu cầu của thời đại Công nghiệp 4.0 hiện nay đang thay đổi liên tục.

Nhiều bệnh viện triển khai các phần mềm HIS đã góp phần tạo nên diện mạo mới của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong ngành y tế, đó là những cơ sở quan trọng để ngành y tế nước ta tạo những bước đột phá trong công cuộc chuyển đổi số, xây dựng nền y tế thông minh với 3 trụ cột chính là: phòng bệnh, chăm sóc sức khỏe thông minh; khám chữa bệnh thông minh và quản trị y tế thông minh.

Riêng phần mềm quản lý thông tin bệnh viện HIS được VNPT cung cấp cho các BV trên toàn quốc cũng đã đầy đủ các tính năng nghiệp vụ cần thiết để triển khai cho một cơ sở y tế như: Tiếp nhận, Khám Bệnh, Điều trị nội trú, Cận lâm sàng, Quản lý dược vật tư, Thanh toán viện phí, Báo cáo thống kê…, tiến tới đáp ứng mức 7 (mức cao nhất) theo thông tư 54/2017/TT-BYT của Bộ Y tế về bộ tiêu chí ứng dụng Công nghệ thông tin tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh. Đây là yếu tố để các cơ sở y tế đã và đang triển khai sản phẩm VNPT HIS đạt được chứng nhận Bệnh viện thông minh theo các tiêu chí của Bộ Y tế đề ra. Bộ Y tế quy định về Bệnh án điện tử (BAĐT) chủ yếu qua Thông tư 46/2018/TT-BYT (quy định chung) và các văn bản mới hơn như Thông tư 13/2025/TT-BYT (hướng dẫn chi tiết triển khai), nhấn mạnh BAĐT thay thế hồ sơ giấy, phải có chữ ký số/sinh trắc học, đảm bảo đầy đủ nội dung theo quy định, kết nối với định danh cá nhân, tuân thủ bảo mật, và có lộ trình triển khai bắt buộc (bệnh viện trước 30/9/2025, cơ sở khác trước 31/12/2026). 

Trong các modul cấu thành HIS, Các Dược sĩ quan tâm nhiều đến PIS (Pharmacy Information System : Hệ thống thông tin Dược) là một hệ thống máy tính và các ứng dụng phức tạp giúp cho người dược sĩ giải quyết các vấn đề liên quan đến cung ứng và sử dụng thuốc trong bệnh viện đặc biệt là triển khai công tác Dược lâm sàng trên nền tảng HIS để hỗ trợ thầy thuốc và bệnh nhân trong việc chăm sóc về Dược. Đặc biệt là khi các BV đã nâng cấp HIS ở trình độ cao sẽ có rất nhiều lợi ích trong việc triển khai Bệnh viện không giấy tờ. Đó là BV đã Số hóa toàn bộ hệ thống hồ sơ giấy, mẫu phiếu y lệnh, dược; cung cấp chữ ký số cho nhân viên y tế và bệnh nhân; hệ thống tablet, điện thoại cho người dùng cuối theo chuẩn quốc tế. Việc loại bỏ toàn bộ hồ sơ bệnh án giấy trước đây, đảm bảo tính chính xác và dễ đọc, giảm rủi ro sao chép dữ liệu vì chỉ có một tệp có thể sửa đổi, giảm nguy cơ mất mát, cháy nổ, tăng tính bảo mật và an toàn của dữ liệu, đồng thời dễ dàng trong việc liên thông, chia sẻ. Đặc biệt là khi triển khai PIS trên nền tảng HIS sẽ có các Khoa Dược thông minh được kết nối với các hệ thống báo cáo hoạt động bệnh viện realtime (Thời gian thực tế) bao gồm hoạt động khám bệnh, điều trị, nhập viện, chuyển viện, hoạt động cận lâm sàng, hoạt động tài chính…Giám sát hoạt động bệnh viện từ xa, từ bất kỳ đâu bằng ứng dụng trên smartphone, máy tính bảng hay laptop.

Trong Dược lâm sàng, khi các BV triển khai PIS thành công sẽ giúp cho các DS lâm sàng cảnh báo trực tiếp các hoạt động liên quan đến các quy chế dược, các chống chỉ định trong phối hợp thuốc, các tương tác thuốc nguy hiểm hoặc cần thận trọng cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ, các nhầm lẫn hoặc vượt quá liều chỉ định… đều là “realtime”, có nghĩa là hoạt động đó đã được chặn ngay khi thời gian thực tế diễn ra, chứ không phải là các cảnh báo hồi cứu hoặc việc đã rồi như lâu nay vẫn làm khi chưa có PIS.

Khi các BV triển khai HIS, giải pháp thanh toán không dùng tiền mặt, tích hợp PIS trên nền tảng HIS cũng sẽ giúp bệnh nhân có thể dễ dàng thanh toán viện phí và các chi phí khác liên quan đến quá trình khám chữa bệnh thông qua thẻ khám chữa bệnh thông minh, thẻ ngân hàng, các cổng thanh toán trực tuyến. Cách thanh toán này không làm thay đổi hình thức thanh toán vốn có của các BV mà chỉ thay đổi phương thức thanh toán từ tiền mặt sang thẻ ngân hàng, thẻ khám chữa bệnh hay các cổng thanh toán trực tuyến, tránh được các nguy cơ lây nhiễm chéo khi dùng tiền mặt trong bệnh viện, nhất là trong bối cảnh dịch COVID-19 với các biến chủng mới và nhiều bệnh lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp do virus. Đồng thời PIS cũng giúp khoa Dược thực hiện các Hợp đồng thanh toán tiền thuốc, hoá chất, sinh phẩm với các nhà cung ứng thông qua các bộ phận liên quan một cách nhanh nhất, giành thời gian cho DS làm công tác Dược lâm sàng, hỗ trợ BS và Bệnh nhân, chứ không phải mất quá nhiều thời gian cho việc áp dụng kết quả đấu thầu thuốc, sinh phẩm và các sản phẩm hỗ trợ việc đưa thuốc vào cơ thể người bệnh…

Hiện nay, thông tin hồ sơ sức khỏe của công dân đã được update trên VNeID của Bộ Công an nên dễ dàng tra cứu các thông tin về hành chính cũng như lịch sử khám chữa bệnh của người dân. Trong bối cảnh tăng cường số hóa và sử dụng AI hiện nay, việc triển khai áp dụng các app hồ sơ sức khoẻ, quản lý tiêm vaccine đã thể hiện rất rõ tính ưu việt và tiện lợi của HIS tại cộng đồng. Với quy trình thuận tiện và dễ sử dụng, app hồ sơ sức khỏe giúp người dân hiểu được tình trạng sức khỏe hiện tại của mình, phát hiện kịp thời và giảm nguy cơ các rủi ro bệnh tật cho bản thân và gia đình, là cầu nối hỗ trợ các bác sĩ liên lạc trực tiếp và giảm việc tái khám nhiều lần.

Qua các App Hồ sơ sức khỏe cá nhân, người dân có thể theo dõi tình hình sức khỏe của bản thân mình, của những người trong gia đình mình bao gồm xem thông tin sức khỏe của bản thân (tiền sử bệnh tật, dị ứng, lịch sử khám chữa bệnh, tiêm chủng), các chỉ số như chiều cao, cân nặng, huyết áp, chia sẻ dữ liệu cho bác sĩ, tìm kiếm phòng khám, hiệu thuốc xung quanh…